Anaflaksinin belirtileri ve tedavisi
Tanımı, oluşumu ve reaksiyonları “En tehlikeli alerji anaflaksi öldürüyor” başlıklı yazımızda anlatılan Anaflaksi, bazı kişilerde belirtiler tamamen kaybolduktan 8-24 saat sonra tekrarlayabilir. Bu nedenle, anaflaksi saptanan bir kişinin, en azından 24 saat süreyle doktor gözetimi altında kalması gerekir.
Anaflaksi, kişinin duyarlılığına ve alınan alerjenin miktarına göre değişik tablolara neden olur. Başta deri, alt ve üst solunum yolları, dolaşım ve sindirim sistemi olmak üzere pek çok organ sistemine ait belirtiler ortaya çıkar.
Anaflaksi (en tehlikeli alerji), çok ani olarak ortaya çıkan bir durum olduğu için sadece doktorlar tarafından değil, herkesçe bilinmesi, tanınması ve ilk acil müdahalenin hemen yapılması, hastanın yaşamının kurtarılması için çok önemlidir.
Alerjenin alım yolu ve vücuda giriş hızı da anaflaksinin ağırlığını belirleyen önemli faktörlerdir. Mesela, penisilin iğnesi penisilin hapına göre çok daha ağır bir anaflaksiye yol açar.
Anaflaksi belirtileri, alerjenle karşılaşıldıktan hemen birkaç dakika sonra başlar, 15-20 dakikada zirveye çıkar ve 1 saat içinde de azalmaya yüz tutar.
Anaflaksi geliyorum diyebilir
Anaflaksinin öncü belirtileri de vardır. Bunlar, tuhaf bir sıkıntı, huzursuzluk ve fenalık hissi ile beraber sıcak basması, çarpıntı ve kaşıntıdır. Bu genel belirtilerden sonra çeşitli organ sistemlerini ilgilendiren belirtiler kendini göstermeye başlar.
Adım adım Anaflaksi tedavisi
Anaflaksi çok acil bir durumdur. Kişiye hemen girişimde bulunulmadığı zaman kısa zamanda ölüme neden olabilir. Bu nedenle, anaflaksi belirtileri saptanır saptanmaz bir taraftan en yakın doktor veya hastaneye ulaşılmaya çalışılırken, diğer taraftan yapılması gereken bazı işlemler vardır.
– Alerjenin vücuda girdiği yer belli ise (arı sokmasında olduğu gibi), o bölgeye hemen turnike yapılarak zehrin kana karışması engellenir. Varsa, arının iğnesi çıkartılır.
– Kişi sırt üstü yatırılır ve bacakları yukarı kaldırılır. Bu sayede beyin ve kalbe daha fazla kan gitmesi sağlanır.
– Hasta sıcak tutulur.
– Mümkünse oksijen verilir.
– Anaflakside yaşam kurtarıcı ilaç adrenalin’dir. 1:1000’lik adrenalin, 0.3-0.5 ml dozunda 20 dakika arayla cilt altına zerk edilir.
– Anaflaksi tedavisinde yararlanılan diğer ilaçlar kortizon ve antihistaminikler’dir. Astım krizi belirtileri olan hastalara bronş spazmını azaltan nefes açıcı ilaçlar da verilmelidir.
– Kan basıncı düşük olan hastalara hem kan basıncını yükselten ilaçlar (vazopressörler) ve hem de damar yoluyla sıvı uygulanır.
– Gırtlak ödemi nedeniyle boğulma belirtileri gösteren hastalara nefes alabilmeleri için acil trakeostomi (ana nefes borusuna dışarıdan delik açılması) gerekir.
