Artık yarık dudaklı bebek kalmayacak

Yarık dudak ve damak deformitesi olarak bilinen durum ortalama olarak 1/ 1000 doğumda görülen ve bebeğin anne karnında gelişimi sırasında 8-12. haftalarda görülebilecek gelişim bozukluklarına bağlı olarak ortaya çıkan bir anomalidir.

Bu anomali ile doğan bebeklerde erken dönemde görülen (doğumdan sonraki ilk aylar) en büyük problem bu çocukların beslenme zorluğuna bağlı olarak gelişimlerinin yavaş olması ve sık üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Oldukça sık görülen bu anomali iyi ve düzenli bir multidisipliner ekip yaklaşımıyla tamamen düzeltilebilir ve bu anomali ile doğan çocuklar tamamen normal bir hayat sürerler.

Yarık dudağın sebepleri

Yarık dudak ve damak oluşma nedenleri çok ayrıntılı incelenmiştir ve oluşumunda hem genetik faktörlerin hem de çevresel faktörlerin rol oynadığı görülmüştür. Genetik faktörler tüm yarıkların %5-10’unda rol oynarlar. Eğer ailede yarık dudak ve damak anomalisi varsa bebekte de olma riski artmaktadır. Eğer ailede böyle bir hikaye yoksa yarık mutant genler ve kromozomal delesyonlarla ya da trisomy D ve trisomy E gibi sendromal anomalilerle birlikte izole genetik anomali ile ortaya çıkabilir.

Çevresel faktörler yarık oluşumunda daha etkin rol oynarlar ve çoğu zaman spesifik bir neden bulunamaz. Deneysel olarak kortizon yüksek dozda gebe hayvanların yavrularında yarık dudak damak oluşumuna neden olabilir. Yine annenin hamileliğin ilk 3 ayında geçireceği bir kızamıkçık enfeksiyonu yarık oluşumuna neden olur. Sigara içmenin ve bazı vitamin eksikliklerinin de yarık oluşumunda etkisi olduğu gösterilmiştir. Ayrıca sosyoekonomik düzeyin düşük olduğu durumlarda yarık dudak damk görülme riski daha fazladır.

Şu noktanın altı dikkatle çizilmelidir ki; yarık dudak damak oluşumunda ebeveynlerin özellikle annenin pek çok durumda herhangi bir suçu yoktur. Doğumdan sonra böyle bir çocuk dünyaya getirdiği için sıklıkla anne babalar birbirlerini ve kendilerini suçlarlar ancak böyle bir yaklaşım doğru olmadığı gibi çocuğun tedavisinde de hiç bir olumlu etkisi yoktur.

Yarık dudak tedavisi

Yarık dudağın cerrahi onarımı yüz hatlarının anatomisini normalleştirmeyi amaçlar. Dudak hem kozmetik hem de fonksiyonel bir organ olduğu için sonuç da hem kozmetiği hem de fonksiyonu oluşturmalıdır. Yarık dudak olgularında her zaman burun deformitesi de görüleceği için amaç çalışan dudak kaslarıyla birlikte dudak mukoza ve derisinin simetrik olarak oluşturulması, bu arada fitrum sütunları ve vermillion tüberkülü ile Cupid yayının estetik bir şekilde oluşturulması amaçlanır. Burun deliklerinin simetrisi, yeterli bir nazal döşeme ve columella uzunluğu ile simetrik ve yeterli bir burun ucu projeksiyonu ve simetrik burun kanatları burun tedavisindeki amaçlardır.

Yarık dudakta operasyon yaşı

Operasyon yaşı demektense aslında tedaviye başlama zamanı demek daha doğru olur. Yarık dudak ve damaklı bebeklerin tedavisi doğumdan sonra ilk 48 saate başlar. Bazı cerrahlar doğumdan sonraki ilk hafta içinde yarık dudak operasyonunu yaparken bazı cerrahlar bu operasyonu çocuğun gelişimini de göz önüne alarak doğumdan sonraki 2-6. aylar arasında yaparlar.

Bazı cerrahlar ise asıl dudak operasyonundan önce geçici bir dudak operasyonu yaparak bebeğin anatomik yapılarını asıl operasyona hazırlarlar (lip adhesion). Bu yöntemlerin genellikle birbirlerinden çok büyük farkları yoktur.

Plastik Cerrah eğitimi sırasında hangi öğretiyi almışsa onu tercih eder. Ailelerin bu konuda telaşlanmasına gerek yoktur. Diğer yandan deformite ne düzeyde olursa olsun bebek, doğumun hemen sonrasında bir ortodontist tarafından değerlendirilmeli ve deformitenin tipine göre çeşitli ağız içi veya dışı cihazlar ile anatomik yapıların düzenli bir şekilde gelişmesi sağlanmalıdır. Bu deformitenin sık görüldüğü Uzakdoğu’da ameliyat öncesi ortodonti tedavisi çok iyi uygulanırken maalesef yurdumuzda bunun uygulanması ancak belirli merkezlerde sağlanmaktadır.

Ayrıca doğumun hemen ardından bu bebekler bir çocuk doktoru tarafından muayene edilerek ek bir anomali olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu arada ebeveynlere de (özellikle doğum öncesi yarık damak dudak teşhisi koyulmamışsa) psikolojik destek sağlanmalıdır. Bu bebeklerde emme fonksiyonu yeterli olmadığı için anneye bebeğin beslenme şekli (kucakta ve kaşık ya da özel biberonla ve yarık damaklı bebeklerde ağız içi obturator kullanarak) anlatılır.

Ameliyatın ilk hafta içinde yapılması biraz daha zor bir yöntemdir. Çünkü bu dönemde bebek henüz stabil değildir ve anestezi yönünden riskler taşır. Ayrıca henüz dudak yapıları da yeterli büyüklüğe ulaşmadığı için bunlar üzerinde bir operasyon yapmak oldukça zordur. Yarık dudaklı bebekler daha çok doğumdan sonraki 2-3 ayda opere edilirler.

Operasyon öncesi bebeğin kilosunun artarak gelişme göstermesi önemlidir. Gelişmesi iyi olmayan bebeklerde problem düzelene kadar ameliyat yapmamak en iyisidir.

Bebeğin ameliyat öncesi tahlilleri yapılarak hemoglobin, hematokrit, kanama pıhtılaşma zamanı gibi kan değerlerinin normal seviyelerde olduğunun gösterilmesi gereklidir. Bu vakalar daima genel anestezi altında opere edildikleri için bebeğin çok iyi bir şekilde ameliyat öncesi hazırlığının yapılması şarttır.

Yarık dudak tamiri sonrası bakım

Hastalar genellikle ameliyat günü ve gecesi hastanede tutulur ve ertesi sabah evlerine gönderilir. Bebeklerin beslenmesi ameliyat gününden itibaren olmak üzere kaşıkla oturur pozisyonda beslenme şeklindedir. Kesi hatlarının burun akıntıları ve mamalarla kirlenmesi önlenmelidir. Bu amaçla kesiye her gün antibiyotikli pomatlarla pansuman yapılır. Yara hatlarının kuru tutulması önemlidir. Ameliyat sonrası 5-7. günlerde tüm sütürler alınır.

Dr. Naci Çelik

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Güzellik

Diyet

Anne - Bebek