Böbrek sorunlarınızı diyetle kontrol edin
Böbrek fonksiyonlarının bozulmasıyla, organ işlevini yapamıyor ve toksinler vücuttan atılamıyor. Bu nedenle, beslenme alışkanlığı hayati önem taşıyor. İşte böbrek rahatsızlığı çekenler için, diyet uzmanlarının önerdiği çok önemli reçeteler…
Diyet Uzmanı Emine Polatateş’in verdiği bilgilere göre; böbrek fonksiyonlarının bozulmasıyla, metabolizmayı etkileyen önemli olaylar birbirini izler. Böbreklerden su, sodyum, potasyum, fosfor gibi maddeler ile üre, ürik asit, kreatin gibi protein atığı zehirli maddeler atılamaz, kanda birikir. Bu değişiklikler sebebiyle beslenmede bazı önlemler almak gerekir.
Hastanın laboratuar bulgularına göre doktoru özel bir diyet önerir. Diyet uzmanının hazırlayacağı diyet ile protein, tuz, potasyum, fosfor ve su miktarları kontrol altına alınır. Yiyeceklerde birden fazla besin öğeleri bulunur. Hastanın hangi besin öğesinin hangi yiyeceklerde bulunduğunu bilmesi, diyetini iyi kullanmasını sağlar.
– Protein
Vücut hücrelerinin yapıtaşıdır. Vücudun büyümesi, gelişmesi yıpranan hücrelerin onarılması için protein gereklidir. Et, balık, tavuk, süt ve türevleri, yumurta kaliteli protein kaynaklarıdır. Proteinin fazla alınmasında; bulantı, kusma, iştah azalması az alınmasında; yorgunluk, güçsüzlük, kilo kaybı olur.
– Potasyum
Böbrekler tarafından kontrol edilen madensel bir öğedir. Kandaki düzeyi 3.6-5.5 meq/L’dir Günlük gereksinimi 2 mg’dır. Vücudun asit-baz dengesi ve normal kalp atışı için önemlidir. Böbrek hastalarında potasyumun fazlası böbreklerden süzülemez, kanda potasyum seviyesi artar, kavun, koyu yeşil yapraklı sebzeler, bal kabağı, patates, domates, kuru fasulye, fındık ve sütte potasyum bulunur.
– Fosfor
Kalsiyum ile fosfor, kemiklerin ve dişlerin sertleşmesini sağlayan madensel öğelerdir. Kandaki düzeyi 2.5-4.2 mg’dır. Günlük gereksinimi 500-700 mg’dır Böbrek hastalarında fosforun fazlası vücuttan atılamaz. Kanda fosforun artması, kemiklerdeki kalsiyumun dışarı atılmasına sebep olur. Proteince zengin gıdalarda fosfor bulunur. Balık, sakatat, sosis, salam, sucuk, yumurta, süt ve türevleri, kuru baklagiller, kurutulmuş meyveler, tahıllar fosfor kaynaklarıdır.
– Sodyum
Vücuttaki madensel bir öğedir. Kandaki sodyum düzeyi 134-144 meq/ L’dır. Günlük sodyum gereksinimi 2.5-7 gr’dır. Bu da 7.5-18 gr sofra tuzudur. Böbrek normal çalışmadığı zaman sodyum vücutta kalır. Sodyumun fazlası vücutta sıvı birikimine sebep olur. Tuz içeren yiyecekler şunlardır: Sucuk, pastırma, salam, sosis, kavurma etler, dil, dalak, yürek, işkembe, soslar, hazır çorbalar, hazır her türlü gıdalar, tuzlu bisküvi, kraker, tuzlu kuruyemişler, konserve yiyecekler, salamura yiyecekler, turşular, zeytin, salça, soğan, sarımsak tozu.
– Sıvı
Akıcı durumda olan içeceklerdir. Su, kahve, çay, süt jöle, dondurma, çorba, soslar, meyve suları sıvı yiyeceklere örnektir. Böbrek hastalarının sıvıyı dışarı atma sorunları vardır. İdrar, kusma, ishal ve fazla terleme ile de vücuttan sıvı atılır. Böbrek hastaların alacağı sıvı miktarı günlük çıkartılan idrar oranına bağlıdır.
Vücutta sodyum ve sıvının fazla bulunması yüksek tansiyon, nefes darlığı, ödem ve kilo artışına sebep olur. Fazla tuzlu yiyen kişi susar ve çok su içer. Çok su, kilo artışını sağlar. 1 su bardağı su 160 gram’dır. 2 su bardağı su içildiği zaman ortalama yarım kilo alınır.
Sıvı kontrolü için
– Sofra tuzu ve sodyumlu yiyeceklerden sakının.
– Susuzluğunuzu giderecek kadar için.
– Limon dilimleri ve çiklet ile ağzınızı nemlendirin.
– Ağzınızı soğuk sıvılarla çalkalayın fakat içmeyin.
Böbrek hastalarına öneriler
– Kalorinizi yükseltmek için çay, ıhlamur, et suları, tuzsuz yağ, nişasta, şeker, sade akide şekeri, pişmaniye, sade lokum yiyebilirsiniz.
– Sebzeleri yıkadıktan sonra küçük parçalara bölüp haşlayın, haşladığınız bu suyu dökün, yağ istenirse et ilavesi ile pişirin. Yemeklerin suyunu yemekten kaçının.
– 1 yumurta ve 1 köfte kadar (30 gr) et aynı değerdedir. İstenirse birinden biri yenebilir.
– 1 köfte kadar (30 gr) et yerine 3 yemek kaşığı kuru fasulye, nohut, kara bakla, barbunya, mercimekten birini yiyebilirsiniz.
– Etlerden koyun etini, tavuk beyaz etini veya balığı tercih edin.
– Bitkisel sıvı yağlar ve zeytinyağı kullanın.
– 5 öğünde az az, sık sık beslenin. Yemeklerinizi yavaş yiyin.
Yenilmemesi gerekenler
– Önerilenden fazla süt, yumurta, et, balık, dil ve işkembe (İşkembeyi 10 günde bir yiyebilirsiniz.)
– İçeriği bilinmeyen çörek, kek, kurabiye, pastalar
– Konserve, turşu, salamuralar, sucuk, pastırma, sosis, salam, sakatatlardan karaciğer, beyin, böbrek, dalak, yürek
– Çikolata, kuruyemişler, meşrubatlar, boza, kahve, kakao, neskafe
– Tahin helva, tahin, pekmez
– Bulgur
– Pancar, bakla, ıspanak, pazı, tatlı kabağı, mantar, enginar, asma yaprağı, kara lahana
– Muz, kavun, tuz ve tuzlu yiyecekler, kabartma tozu, et suyu tabletleri
