İyot eksikliği zekâ geriliği nedeni

ücutta oldukça az miktarda bulunan, büyüme ve gelişme için önemli bir madde olan iyotun eksikliği özellikle çocuklarda gelişme sorunlarına ve zeka geriliğine neden olabiliyor ve çocukluk döneminde yaşanan öğrenme güçlüğü, başarısız okul dönemleri gibi bir çok sorunu da beraberinde getiriyor.

İyot, vücutta çok az miktarda bulunan, normal büyüme ve gelişme için gerekli olan bir element. Eksikliğinde ise çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği, zekâ düzeyinin yaşıtlara göre düşük olması, öğrenme güçlüğü ve okul başarısında azalma gibi sorunları da beraberinde getirebilmektedir.

Prof. Dr. Birsel Kavaklı, 1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası’nda, iyot eksikliğine bağlı olarak oluşabilecek sorunlar hakkında bilgi verdi.

İyot, vücuda; besinler, su ve deniz ürünleri tüketimi ile alınır. Normal şartlarda vücudumuzda 15-20 mg iyot bulunmaktadır. Yaklaşık olarak 1.5 milyar kişi ya da dünya nüfusunun %29’ u iyot yetersizliğinin olduğu riskli bölgelerde yaşamaktadır. Tahminlere göre, her yıl doğan yaklaşık 40 milyon çocuk, annelerinin diyetinde yeterince iyot bulunmaması yüzünden farklı ölçülerde zihinsel gerilik riskiyle karşı karşıyadır.

Yaşa bağlı iyot alımları

ICCIDD (İyot Yetersizliği Bozukluklarının Kontrolü için Uluslararası Konsey) ve WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından önerilen yaşa bağlı günlük iyot alımları şu şekildedir:

Guatr riski azalır

Kişilerin günlük iyot alımlarını artırmak, iyot yetersizliğinin olduğu bölgelerde alınabilecek başlıca önlemlerdendir. Özellikle bu önlem guatr bulgusunun henüz mevcut olmadığı çocuklarda ve erişkinlerde daha etkili olup, iyot alımındaki artış var olan guatrı tedavi etmekten çok, guatrın görülme sıklığının azalmasında etkili olmaktadır. Bazı tiroid hastalarının örneğin graves hastalığı, hashimoto tiroiditi ve sıcak nodülü olan hastaların iyotlu tuz kullanmaları sakıncalıdır.

En iyi çözüm iyotlu tuz

İyot yetersizliğine bağlı olarak dünyada en sık kullanılan yöntem tuzun iyotlanmasıdır. Bunun dışında aşağıda verilen örnekler gibi sık tükettiğiniz besinlerin iyot açısından zengin olmasına dikkat ederek iyot yetersizliğinizin önüne geçebilirsiniz.

– Ekmeğe iyot katılması
– İyot tabletleri kullanılması
– İyotlu yağ enjeksiyonu ya da iyotlu yağ kapsülleri kullanılması
– İçme suyunun iyotlanması

Bazı yiyecekler iyot eksikliğine neden olabilir

Yiyeceklerde bulunan guatrojenler denen antitroid bileşiklerinin tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında rolü olduğu bilinmektedir. Antitiroid bileşiklerinin en önemlileri; lahana, karnıbahar, brüksel lahanası, şalgam, turp vb. sebzelerde bulunan guatrojen maddelerdir.