Kene ile mücadelede ilaç fayda etmiyor
Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Barbaros Çetin,”Kene mücadelesinde kullanılan ilaçlar keneyle beslenen canlılara zarar verirken, keneler kimyasallara bağışıklık kazandı” dedi.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Barbaros Çetin, kene mücadelesinde kimyasal ilaçlama yapılmaması gerektiğini belirterek, ”Kene mücadelesinde kullanılan ilaçlar keneyle beslenen canlılara zarar verirken, keneler kimyasallara bağışıklık kazandı” dedi.
Prof. Dr. Çetin, kenelerin her türlü koşula uyum sağlayan özellikleri ile 250 milyon yıldan bu yana yeryüzünde varlıklarını sürdüğünü, dünyada halen bilinen 910 kene türü bulunduğunu kaydetti.
Kenelerin yüzde 90’ının da hastalık yapabilecek patojen bulunduğunu, kene ısırmasının başta ”Lyme” ve Türkiye’de de ölümlere yol açmasıyla tanınan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı (KKKA) olmak üzere pek çok rahatsızlığa yol açtığını ifade eden Çetin, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kene kaynaklı KKKA’nın 34 ülkede görüldüğünü, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 4 ülkede ise yıllık vaka sayısının 50 ve üzeri olarak belirlendiğini bildirdi.
Çetin, küresel ısınmanın etkisi ile tropikal iklim kuşağında genişleme olduğunu, buna paralel olarak kenelerin dağılım alanının çoğaldığına dikkati çekerek, ”Gelinen noktada, İsveç’in kuzeyinde bile kene hastalıkları çoğalmaya başladı. Kenenin yol açtığı hastalıklar arasında yer alan Lyme hastalığı, her yıl Avrupa’da 100 bin, ABD’de ise 200 binden fazla kişiye bulaşıyor. Kenelerle mücadele bilinçli yapılmalı” dedi.
”KENELERİ İLAÇLAMA ÇÖZÜM DEĞİL”
Prof. Dr. Barbaros Çetin, KKKA’dan kaynaklanan ölümler nedeniyle kene ile mücadele konusunda çeşitli yöntemlerin gündeme geldiğini dile getirerek, bunlar arasında yer alan, bazı kurumlarca da zaman zaman uygulanan kimyasal ilaçlamanın yarar yerine zarara yol açtığını savundu.
Kenelerin kimyasal ilaçlara bağışıklık kazanabilme özelliğinin bulunduğunu ve geçmişte mücadelede kullanılan 150 ilaca karşı kenelerin bağışıklık geliştirdiğinin bilindiğini kaydeden Çetin, ”Kene mücadelesinde kullanılan ilaçlar, keneyle beslenen canlılara zarar verirken keneler kimyasallara bağışıklık kazandı. Etkili kene mücadelesi doktorlar ve kene uzmanı biyologların birlikte çalışmasından geçiyor” diye konuştu.
Çetin, kene ile mücadele için son dönemde ortaya atılan, ”kenelerin kış uykusuna yattığı yerlerde ve üreme alanlarında yumurtalarının bilimsel yöntemlerle imha edilmesi” ve ”erkek kenelerin radyoaktif yöntemlerle kısırlaştırılması” projelerine de değinerek, şunları kaydetti: ”Keneye radyasyon verirseniz, mutasyona uğrama riskini göze almalısınız. Milyarlarca çoğalan bir kene popülasyonundan kaç tane erkek keneyi kısırlaştırabilirsiniz? Bu bir ütopyadır. Neden bu hayvanları kısırlaştıralım ki, doğa zaten gereğini yapıyor. Kene mücadelesinde kenelerle beslenen yaban arıları, kınkanatlılar, örümcekler, karıncalar, kümes hayvanları, yabani kuşlar ve memeliler büyük önem taşıyor. İlaçlamanın en büyük etkisi bu hayvanlara zarar vermesi yönündedir.”
Kene mücadelesinde, kene uzmanı biyologların kilit rolde olması gerektiğini, ancak Türkiye’de biyologların istihdam imkanı buladığına dikkati çeken Çetin, ”Tabiatla ilgilenen, sorunları insanlara aktaracak, doğayla insanlar arasında köprü olacak biyologların teşkilatlanması yok. Türkiye’de kene mücadelesini, kenenin biyolojini bilen uzmanların yapması gerekir” dedi.
