Şişmanların kalbi tehlike altında
Kalp yetmezliği sorunu olan her 100 kişiden 15’inin şişman olduğuna dikkat çeken uzmanlara göre kilo fazlalığı olan insanlarda kalp kendini koruyamıyor. Uyku apnesi yapan şişmanlık rahatsızlıklarında vücut kitle endeksi 30’un üstü olanları kalp yetmezliği bekliyor.
New York Columbia Üniversitesi’nin ünlü kardiyologu Doç. Dr. Özgen Doğan, kalp hastalığının nedenlerini anlatmaya devam ediyor.
Kalp hastalığının en önemli sebeplerinden biri sizce nedir?
Kalp yetmezliği yani kalp kasının zayıflamasının en büyük nedeni şişmanlık… Kalp yetmezliği sorunu olan her 100 kişiden 15’i şişman… Şişmanlayan insanlarda, kalp kendini koruyamıyor. Şişmanlık uyku apnesi yapıyor. Uyku apnesi de, akciğerlere basınç yapıyor. Böylece akciğerlerde sağ kalbe bağlı ve direkt kalp yetersizliği oluyor. Vücut kitle endeksi, 30’un üstü olanları kalp yetmezliği bekliyor.
İlaç yerine egzersiz
Tansiyon verileri her yıl yeniden değişiyor. Sizce insanların tansiyonu ne kadar azsa o kadar mı iyi? Bu yıl, iki önemli çalışma yapıldı. Bunlardan birinde şeker hastalarında tansiyonu daha fazla mı düşürmeliyiz diye araştırıldı.
Araştırmanın sonucunda düşürmenin faydalı olmadığı hatta çok düşürmenin zararlı olduğu anlaşıldı. Şeker hastalarında tansiyonun 12/7 olması tavsiye edilirdi. Ancak bu bilgi, son araştırmalarla yalanlandı. 14/8’in altında tutulmasının yeterli olduğu ortaya çıktı. Bu sene yapılan diğer önemli çalışma da kolesterol oranlarına ilişkindi. Statinlerle, LDL yani kötü kolesterol düşürüldü ancak ölüm oranlarını etkilemedi. İki farklı ilaçla tligliserid ve LDL’nin düşürülmesinin yararlı olmadığı ortaya çıktı.
Yani kolesterolü düşürmek için aşırı ilaç almaya gerek yok mu?
Aynen öyle. Ayrıca kalp şekerinin de çok sıkı bir şekilde kontrol edilmesi problem yaratıyor. Diyelim ki, kalp şekerinin normali 100-120 civarlarındaki şeker hastasının şekerini öyle bırakmak lazım. Zaten kalp şekeri yüksek kişi şeker hastası demektir. Onu çok fazla düşürmeye çalışırsak, bu sefer ilaçlardan dolayı yan etki oluyor. Kan şekeri düşüyor. Ölüm oranı ya da komplikasyon oranları artıyor. Bu tür sınırdaki insanlar için, yapılacak en iyi şey bir ilaç daha vermek yerine, egzersiz yapmak ve kilo düşürmek… Bu, doğru hareket.
Qenzim ve Omega-3 ani kalp ölümlerini durdurur mu?
Qenzim çok moda oldu ama elimizde, kalp hastalıklarına yararlı olduğuna dair kesin veri yok! B vitaminini, HDL yani iyi kolesterolü çıkarmak için kullanabiliyorsunuz. Kişi, Omega-3’ü genellikle deniz ürünlerinden ve keten tohumundan alıyor. Omega-3 ani kalp ölümünü önemli miktarda düşürüyor, kanı sulandırıyor, trigliseridi düşürüyor. Hemen hemen herkesin Omega-3 almasında fayda var. Ne miktarda alındığını anlayabilmek için hap kullanılmasını istiyoruz. Günlük hap alımında 3 mg’ı tavsiye ediyoruz.
Kalp hastalığının teşhisi konusunda en önemli yenilik nedir?
Genetik risk haritaları, artık yaygın olarak kullanılıyor ama herkesin genetik tahlil yaptırmasına gerek yok! Ancak kalp hastalarının tahlil yaptırmasını istiyoruz. Çünkü bazı ilaçlar, genetik tahlillerde daha iyi sonuç veriyor. Kimi zaman bazı hastalarda istediğimiz sonucu alamıyoruz. O zaman da kişiye yönelik tedavi uyguluyor, ona göre ilaç yazıyoruz.
Kolesterolün iyisi kötüsü, çirkini var
Kolesterol kaç çeşittir? Sayılar bize neyi anlatır?
Üç tür kolesterol vardır. Kötü (LDL), iyi (HDL) ve çirkin (trigliseridler). HDL ne kadar yüksek olursa o kadar iyi ama en az 40 olmalıdır. LDL,100’ün altında ise iyidir. Trigliserid, 150 olmamalıdır. Statin grubu ilaçlar yan etki olarak kas ağrısı yapıyorsa, Koenzim Q 10 yan etkileri ortadan kaldırabilir.
Şişmanlık tehlikeli boyutta
Günümüzdeki şişmanlık problemini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Şöyle ki; toplumumuzdaki şişman sayısı artıyor. Her beş çocuktan birinde kilo problemi var. Bu çocukların yüzde 70’inin erişkin yaşlarda da kilolu olmasını bekliyoruz. Çocukların yüzde 50’si günde üç ile beş saat arası televizyon seyrediyor. Damar sertliği çok genç yaşlarda başlıyor. Anne sütü ile beslenen çocukların, ileride obez olma olasılığı daha düşük oluyor. Fast-food ve gazlı içecek reklamları için harcanan para, sebze ve meyvenin faydaları için harcanan paradan çok daha fazla… Fast-food; saklanmış ve işlenmiş yiyeceklere klasik örnektir. Şeker hastalığının en önemli nedeni fazla kilolardır.
Uykusuzluk obeziteyi artırır
Uykusuzluğun çocukların kilosuna etkisi var mı?
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, uykusuzluk obezite riskini iki katına çıkarıyor. Nedeni ise iştah açıcı hormonların daha fazla salgılanması ve iştah kapatan leptinin daha az salgılanması.
Çocuklarda kaç yaşından itibaren damar sertliği veya damarların zarar görmesi söz konusudur?
Damar sertliği çocuk yaşlarda başlar. İki yaşından itibaren çocuklarınıza düşük yağlı gıdaları sevdirmeniz ve iyi yağlara yönlendirmeniz çok önemli. İyi yağlar; doymamış yağlar, zeytinyağı, balık yağı ve kuruyemişteki yağlardır.
Kadın ve erkeklerin kalpteki riski eşit
– Kalp hastalığından ölen kadınların sayısı, meme kanserinden ölen kadınların sayısının 10 katıdır.
– Kadınların yüzde 64’ünde kalp krizi öncesi hiçbir belirti görülmez. Bu yüzden önemli olan, riskleri ortadan kaldırmaktır.
– Menopoz sonrası alınan hormon ilaçlarının kalp hastalığı riskini azaltma etkisi yoktur.
– Kalp hastalıklarında yapılan birçok testte hastaya radyasyon verilmektedir. Bu yüzden test yaptırmadan önce mutlaka ama mutlaka doktora danışılması gerekir.
– By-pass ameliyatı önerildiğinde başka bir doktora daha başvurulması önemlidir.
– Acil ameliyat gerektiren durumlar çok nadirdir.
– Kadın ve erkeklerde kalp hastalığı görülme olasılığı eşittir.
Bölgesel egzersizle tüm yağlar erimez
– Egzersiz iyi kolesterolü artırır.
– Vücudun tek bir bölgesine yönelik egzersizler ile bölgesel yağ eritilemez, Yani mekik yaparak göbek erimez. Egzersiz ancak genel fayda sağlar.
– İnsan, en çok hoşlandığı egzersizi kendisine en uygun zamanda yapmalıdır. Böylece egzersiz süreklilik kazanır.
– Spora ilk başlarken kalp hızı (220-yaşınız) çarpı 0.5 olmalıdır.
– Bir bardak portakal suyunu yakmak için 1.5 kilometre yürümek gerekir.
– Yemek yedikten iki saat sonra egzersiz yapılabilir.
– En faydalı egzersiz durmalı- hızlanmalı olanlardır.
Yüksek tansiyon sinsidir hiç belirti göstermez
– 55 yaşın üstündeki insanların yüzde 90’ında yüksek tansiyona eğilim görülebilir.
– Yüksek tansiyon, herhangi bir belirti göstermez. Bu yüzden tansiyona ‘sessiz katil’ denir.
– Evde normal, doktor muayenehanesinde yüksek çıkan tansiyona ‘beyaz önlük’ denir.
– Uyurken tansiyonun düşmemesi kişinin kalp hastalığı açısından risk altında olduğunu gösterir.
– Bol sebze ve meyve, az yağlı yiyecekler, tansiyon hastaları için en iyi beslenme biçimidir.
– Kişi ne kadar az kilolu ise, tansiyonu o kadar düşük olur.
– Kalp hastalığının en yaygın nedeni yüksek tansiyondur.
