Söğüt kabuğu romatizmaya karşı etkili
İlkbahar başında toplanıp kurutulmuş, bütün, parçalanmış veya toz haline getirilmiş genç (2-3 yıllık) dal kabuğu ve bundan hazırlanan etkili dozda preparatların romatizmal hastalıklara karşı etkili sonuçlar verdiği belirtildi.
Gerekli bitkiler
– Isırgan yaprağı
– At kuyruğu (kırkkilit otu)
– Altın otu
– Ceviz yaprağı
– Söğüt kabuğu
– Ayrık kökü
Kullanılışı
4 su bardağı kaynar suya bu bitkilerden ezilmiş birer tatlı kaşığı konularak 1 dakika haşlanır. Sonra yarım saat demlenir. Süzülüp üçe bölünerek sabah öğlen akşam aç iken 1 su bardağı içilir.
Biberiye yağı, kekik yağı, toz kafur, karabaş yağı ile ağrılı yerlere masaj yapılabilir. 1 çay bardağı zeytinyağına birer çay kaşığı biberiye, kekik, karabaş yağı ve toz kafur konularak cam bir kavanozda iyice çalkalanacak. Sonra ağrılı yerlere sürülebilir. Ayrıca; soğan, sarımsak, taze nane, maydanoz, limon romatizmaya faydalı yiyeceklerdir.
Söğütler gayet kolay kök yapabildiğinden, tohumları da kısa zamanda çimlenme özelliğini kaybettiğinden, üretilmelleri hemen her yerde çelikle ve kök sürgünü ile olur.
Eski Sümer ve Mısır kayıtlarında söğüt ağacı kabuğunun ağrı ve ateş tedavisinde kullanıldığı ile ilgili bilgiler yer almaktadır. M.Ö. 5.YY’da Yunanlı doktor Hipokrat söğüdün ilaç olarak kullanımından bahsetmiştir. Amerika yerlilerinin de söğüdü tedavi amacıyla sık sık kullandığı bilinmektedir.
Söğüt ağacı kabuğundaki aktif madde Salisin’dir. Kristal formu ilk olarak 1828’de Fransız eczacı Henri Leroux tarafından izole edilmiştir. Saf formu İtalyan kimyager Raffaale Piria tarafından elde edilmiştir. Suda çözündüğü zaman asit özelliği gösterdiğinden (ph 2.4) Salisilik asit olarak adlandırılmıştır
BİTKİLERLE MODERN TEDAVİ – SÖĞÜT KABUĞU (Salicis cortex)
Söğüt kabuğu Alman resmi gazetesinde 5.12.1982 (Heft:228, ATC-code:n02BK) tarihinde yayınlanarak modern bitkisel ilaç olarak kabul edilmiştir ve günümüze kadar modern tıbbi tedavinin vazgeçilemez bir parçası olarak kullanıla gelmiştir.
Belirtilen kanuna göre; Söğüt kabuğu doğal bileşiminde kullanılır, her hangi bir madde katılamaz veya bileşiminde bulunan maddelerden bazıları ayrılamaz. Çok sayıda ilaç firması tarafından hazır ilaç olarak da üretilmektedir (Assalix, Optovit, Proaktiv, Rheumatab; Salix Bürger vb.).
İlaç etkili kısmı(Ecza, drog): İlkbahar başlarında 2-3 yıllık genç ve sıhhatli söğüt (Salix alba, Salix purpurea L., Salix fragilis L.) dallarının kabukları soyulup kurutularak kullanılır. Bileşiminde: %1,5-11 salisilalkol türevleri (Salicin, salicortin, fragilin, populin, tremulacin), kateşin grubu tanenler ve flavonoidler bulunur. Söğüt kabuğunun bileşiminde en az %1 oranında salicin bulunmalıdır.
Etkileri: Ateş düşürücü, ağrı dindirici ve iltihaplanmanın etkilerini giderici (Antiphlogistic). Ayrıca oksijen serbest radikallerinin ortaya çıkmasını baskılar.
Etki şekli: Salicin ve salisilat türevleri %80 oranında emilir ve karaciğerde salisilik asite dönüştürülür ve cyclooxygenase’yi baskılar. Prostaglandin E1 ve E2 belirgin şekilde azalır, thromboxan B2 sentezi pek etkilenmez.
Kanın pıhtılaşmasının azaltılmasında aspirinin tam manasıyla alternatifi değildir. Günlük toplam 240 mg salicin alındığında 4 haftalık kullanım sonucunda pıhtılaşma azalması gözlenmektedir, 100mg asetil salisilik asit etkisi daha belirgindir.Bu nedenle kalp hastalıklarında aspirin kadar etkili değildir.
4 hafta süreyle günde toplam 240mg salicin kullanıldığında yan etki görülmemektedir, aspirinde ise mide mukozasında mikro kanama meydana gelmektedir (2).
Kullanıldığı yerler:
– Ateşli hastalıklar
– Romatizma şikayetleri
– Baş ağrısı (Pratikte artrose şikayetinde de kullanılmaktadır)
İlaçlarla uyumsuzluğı: Salisilat alerjisi olanlar kullanmamalıdır. Aspirin kullanımında mide-bağırsak yolunda mikro kanamalar görülmesine karşılık, söğüt kabuğunda bu etki görülmez. Çünkü söğüt kabuğu bileşikleri ilk defa karaciğerde salisilik asite dönüşür.
Kullanım miktarı: Günlük ortalama kullanım miktarı 60-120mg toplam salicin’dir.(ESCOP monografisinde bu miktar 120-240mg salicin olarak belirtilmiştir)
Kullanım şekli: Hazır ilaç kullanılması daha uygundur, kullanım miktarı kolayca ayarlanabilir.
Pratik kullanımda çayı şöyle hazırlanır; İnce kıyılmış veya dövülmüş 1 çay kaşığı söğüt kabuğu bir fincana konur, üzerine 150 ml kaynar su ilave edilir, 15-20 dakika bekletilir, süzülerek içilir. Günde 2-3 defa çayı taze hazırlanarak mümkün olduğunca sıcak olarak yudumlanır.
Uyarı: Ateş düşürücü olarak; ıhlamur ve mürver çiçeği çaylarıyla birlikte kullanılması daha etkilidir.
Kaynaklar:
1- Dr. Ahmet Toptaş, Alman kanunlarına göre düzenlenip izin veriler BİTKİLERLE MODERN TEDAVİ, Gonca yayın evi, İstanbul 2009,
0212 5285076
2- H.Schilcher, S. Kammerer, T. Wegener, Leitfaden Phytotherapie, Urban&Fischer, 3. auflage, 2007