Varislerin belirtileri ve tedavi yolları
Uzmanlar, birçok kadının korkulu rüyası ve güzelliklerinin önündeki en önemli engellerden olan varisin, ağrı, kaşıntı, ayak bileğinde şişme, bacaklarda yorgunluk, gerginlik, zonklama ile kendini belli ettiğini belirtiyor.
Alman Hastanesi Varis Merkezi Direktörü Op. Dr. Mustafa K. Çalık, varislerin oluşumu ve korunma yöntemlerini anlattı.
Varisin dereceleri var mı?
Hastalığın süresi, yaygınlığı, oluşturduğu yakınmalarla, cilt ve cilt altı dokularda oluşturduğu değişiklikler ve varisten gelişmiş sorunlar eşliğinde sınıflandırmalar yapılır. Bu kriterlere göre de kişiye özel korunma ve tedavi planları düzenlenir
Belirtiler nelerdir?
– Ağrı: Bu ağrı tüm bacağı ve özellikle diz altı bölgeyi etkileyen derin, künt ve bacağa ağırlık hissi veren bir ağrıdır. Uzun süre ayakta kalmakla artar ve bacağı yukarı kaldırmakla azalır. Yorgunluk ağrısı olarak da ifade edilebilir.
– Kaşıntı: Bacak kaşınabilir ve sıcaklık, yanma hissi ve bazen de zonklama olabilir. Genelde varisli damarların üzerinde olur ve yaygın bir his olmasa da bazen cilt değişiklikleri olduğunda ayak bileğine sınırlı olabilir.
– Ayak bileğinde şişme: Özellikle akşamları, sıcak havalarda veya adet dönemlerinde ayak bileklerinde hafif, orta bazen de ileri dereceli şişlikler belirir.
– Gece krampları: Yaygın bir şikayet olup varis harici kalsiyum, magnezyum eksikliği, kansızlık, huzursuz ayak sendromu gibi durumlarda da karşımıza çıkabilir. Uzun süreli ayakta kalmak veya oturmak, adet dönemleri ve sıcak havalarda ağrı, kaşıntı, şişme, dolgunluk, gece krampları yakınmaları artar. Bu da varis hastalığı tanısını destekleyen önemli bir durumdur.
– Bacaklarda yorgunluk ve gerginlik hissi.
– Yüzeyel tromboflebitler: Yüzeysel varisli toplardamarların yüzeysel pıhtılaşması sonucu üstünde bulunan cildin enflamasyonuna (bakteri olması gerekmeden oluşan vücudun bölgesel cevabıdır) neden olur. Kendiliğinden oluşabileceği gibi toplardamara hafif bir travma, hareketsizlik veya uzun süreli yolculuklar sonucu da oluşabilir. Gizli tümörler gibi diğer nedenler de unutulmamalıdır. Akut dönemde cilt kızarık, sıcak ve çok hassastır. Aradan zaman geçince sert hassas olmayan damar üzerinde kalıntı, ciltte renk değişikliğine neden olur. Sonuçta toplardamar yeniden açılabilir (rekanalize) ve süreç kendini tekrarlayabilir.
– Ayak bileğindeki cilt değişiklikleri: Bu değişiklikler hafif renk değişikliğinden varis egzamasına, lipodermatoskleroz ve açık yaraya (ülser) kadar değişebilir.
– Kanama: Yüksek ayak bileği basınçlarının olduğu durumlarda, hassas cilde hafif bir travma olduğunda büyük kanamalar olabilir. Benzer şekilde belirginleşmiş bir damara olan travma da aşırı kanamaya neden olabilir.
Kişi hangi şüpheyle doktora başvurur?
Yukarıdaki yakınmalardan bir veya birkaçının mevcut olduğunu düşünen hastalar, ailesinde varis olanlar veya bacaklarında alıştığı görüntünün haricinde damar oluşumları veya cilt değişiklikleri gören kişilerin varis taraması (veya en azından varis testi) yaptırmasında yarar vardır.
Varis mutlaka tedavi edilmeli mi?
Gündelik yaşamımızı etkileyen yakınmalara yol açan varislerin tıbben tedavi edilmesi gerektiği gibi sadece kozmetik yakınmalara yol açan varislerin de tedavisi gerekir. Bunun en önemli nedeni eğer gündelik yaşamı psikolojik yönden etkileyecek kozmetik varis mevcutsa tedavisi de gerekmektedir. Çünkü yaşam kalitemizi bozacak hiçbir şeye bilerek izin verecek lüksümüz yok. Hele ki önlenmesi mümkünse…
Varis tekrarlayan bir hastalık mı?
Varis hastalığında en önemli nokta tedavi yapılmasının gerekliliğini bilmek kadar korunmayı da bilmek gerekmektedir. Çünkü hekim olarak varisli damarı tedavi etseniz de o anda varisli olmayan toplardamarların da ileride varisleşmesi mümkündür (hastanın risk faktörlerine bağlı olarak).
Varisler tedavi edilmezse ne olur?
Varislerin tedavi edilme gerekliliği tedavi edilmemiş varislerin neden olabileceği sorunlar bilindiği zaman önem kazanır. Sonuçta bacaklarda görülen hafif mor damarlar hastaya pek estetik kaygı vermese de bunların tedavi edilmemesi sonucu bakın neler olur:
– Dolaşım bozukluğuna bağlı cilt hastalıkları (varis de bir dolaşım bozukluğu hastalığıdır – staz dermatiti)
– Cilt altında kalınlaşma, cildin kendisinde incelme. Patoloji bulgusudur, hasta fark etmez.
– Cilt yaraları ve/veya varis kanamaları (tedavi edilmemiş varislerde uzun sürede oluşabilecek sorunlardır, tedavisi skleroterapi gibi basit olmayacaktır).
– Kronik venöz yetersizlik (toplardamarda kalıcı hastalıklar).
– Yüzeysel trombofilebit (toplardamarda bir çeşit iltihabi tıkanıklık).
– Estetik kaygılar sonucu oluşabilecek psikolojik rahatsızlıklar (kendine güvensizlik, memnuniyetsizlik gibi).
