Zamana göre değişen ağrılar

Gece, gündüz ve mevsimler ağrılar üzerinde büyük rol oynuyor; bazı ağrılar geceleri belirginleşirken, bazıları ise soğukta artış gösteriyor. Ağrı, bazı durumlarda günün özellikle belli zamanlarında ortaya çıkmaktadır. Geceleri belirginleşen ağrılarda, iltihaplı bir romatizmal hastalık akla gelmelidir.

Huzursuz bacak sendromunda; özellikle ayaklarda uykuyu neredeyse mahveden şiddetli gece ağrıları ve huzursuzluklar, hastanın yaşam kalitesini ileri derecede bozar. Damarları ilgilendiren hastalıklarda ve tümöral olaylarda, yine gece ağrıları ön plandadır. Örneğin bacaklarda, atardamarların yetersiz kaldığı bazı tablolarda geceleri artan ve uyandıran ağrılarda; ayağın aşağı sallandırılması veya bacaklara masaj yapılması ve oğuşturulması ağrıyı azaltabilecektir.

Kemikleri tutan çeşitli hastalıklarda, örneğin kemik veya eklem tüberkülozunda, gece ağrı olması oldukça tipiktir. Ağrının sadece sabah olduğu veya akşam saatlerinde ortaya çıktığı bazı romatizmal hastalıklar da vardır.

Stil hastalığı, sabah veya akşam saatlerinde, hem ağrı hem de çok yüksek ateşin birlikte seyrettiği bir hastalıktır. Yine eklem çevresi romatizmalardan biri olan tendinit ve bursitlerde, sabahın erken saatlerinde ağrı belirgindir. Fakat bir süre sonra düzelir.

Romatoid artrite ait gerginlik (sabah tutukluğu) ve beraberindeki ağrı ise oldukça uzun sürelidir. 1 saatten fazla, eklemlerde katılık ve belirgin ağrı vardır.

Saatten saate fark ediyor

Fibromiyaljide, sabah tutukluğu bu kez eklemlerde değil kaslardadır. Buradaki gerginlik eklemlerdeki gerçek tutukluktan farklıdır, yine de hastanın gerçekten rahat ettiği saatler, öğleden sonra hatta akşam saatleridir. Bu nedenle FM’li hastalar, günlük ritmin tersine döndüğü insanlar olarak nitelendirilebilir.

Bir başka romatizma çeşidi olan “polimiyalji romatika” ağrıları da günün daha çok sabah ve akşam saatlerinde belirgindir. Diğer saatlerde, hastalar nispeten daha rahat eder.

Gece el uyuşmaları ve ağrıyla hastanın uyanıp ellerini sallamak zorunda kaldığı bir hastalık olan “Karpal Tunel Sendromu”nun geceleri ortaya çıkan bu özelliği çok belirgindir.

Ağrıya eşlik eden bulgular var mı?

Ağrı, çok kez hastaların tek başına bulgusu değildir. Ağrıyla beraber sabahları belirginleşen tutukluk, uyuşma veya karıncalanma duyusunun olması, eklemde ağrıya ek olarak şişlik ve hareket kısıtlılığı bulunması, zaman içerisinde hastaya fark ettirmeden el, kol veya bacaklarda belirgin şekil bozuklukları gelişmesi söz konusudur. Bazen ağrı öylesine belirgindir ki, diğer eşlik eden sorunlar, geri planda kalabilir. Hatta hasta bunlardan hiç bahsetmez bile.

Fibromiyaljide hasta anlamsız ağrılardan şikayetçi olmasına karşılık, karında gaz ve şişkinlikten, idrar kaçıracakmış gibi ani sıkışmalardan, ellerde veya ayaklarda olabilen uyuşma ve soğuğa dayanıksızlık durumu hastanın aklına bile gelmez. O yüzden dikkatli bir hekim “bütünleyici tıp” kavramlarına uygun olarak hastayı sorgulamalı ve tek bir bulguyla hareket etmektense, birbirleri ile bağlantılı diğer bulguları sorarak tanısını güçlendirmelidir.

Bazen yakınmaların ve eşlik eden bulguların soruşturulması, ayrıntılı muayenelerin yapılması ve ileri tetkiklerine rağmen, tam olarak hastalıklar ortaya konulamaz. Bu durum; o hastalığın o an için tam olgunlaşmadığı, belki de yakın veya uzak bir dönemde ortaya çıkacağının işareti olabilir.

Tıpkı bir puzzle oyununda son 1-2 parça olmadan şeklin tam olarak ortaya çıkmadığı gibi. Veya resim bize tam net olarak kendini göstermez ve daha fazla sorgulamak, incelemeler yapmak zorunda kalabiliriz.

En önemlisi hastaya güven verildiği takdirde, tanı ve tedavi tam olarak yapılmasa bile zaman içerisinde izleyerek, halen sürdürdüğü girişimlerin değiştirebileceği söylendiği takdirde, hastanın bunu kabul edeceği muhakkaktır.

Ağrı niteliğinin hastalıkla ilişkisi

Ağrının niteliğinin ortaya konulması ile, hastalıkların daha iyi tanımlanması mümkün olabilmektedir. Ağrının yanıcı, batıcı veya kesici, künt hatta zonklayıcı nitelikte olup olmadığının doktor tarafından sorgulanması gerekir.

Keskin olmayan künt ağrılar, yıpranmaya bağlı kireçlenme durumlarında görülürken, yanıcı sızlamalı ağrılar, sinir uçlarını tahriş etmiş diyabet zeminindeki rahatsızlıklarda ortaya çıkar.

Zonklamalı ağrılar ya damarsal nedenlidir ya da eklemde yeni oluşmaya başlayan iltihaplı bir durumda kendisini gösterir. Fibromiyaljide, ağrı kolay tanımlanır bir türde değildir. Ağrıyı, “Derimin altında böcekler kımıldıyor” şeklinde tanımlayan hastalara sık rastlanır.