Bel ağrıları neden oluşur, nasıl anlaşılır?

Her bel ağrısı bel fıtığı anlamına gelmiyor. Ancak, bel ağrıları hissettiğinizde bir uzman kontrolünde nedenlerini öğrenerek, bunları ortadan kaldırmakta büyük yarar var. Belinizle birlikte bacağınız ve kalçanızda da dayanılmaz ağrılar varsa, doktora başvurun.

Bel ağrıları neden oluşur, nasıl anlaşılır?

Özellikle eğitimsiz, bilinçsiz, hareketsiz ve egzersiz yapmayan toplumlarda çok yaygın görülen bel ağrıları, ani bir tutulma, bitmeyen ağrılar, hareket edememek, eğilip, kalkamamak gibi belirtiler gösteriyor. Atak şeklinde olan ağrılar, doğru tedavi ile iyileştirilebilirken, bir kısmı da yerleşerek kalıcı hale gelebiliyor.

Bel ağrıları kadınlarda daha yaygın. Yanlış tedavi de bel ağrılarına yol açıyor. Aktif tedavi önemli fakat fazla istirahat içeren tedavi programları kas ve kemikleri olumsuz etkileyerek hastayı daha kötü duruma götürüyor.

Türkiye’de yüzde 60 civarında insan ağrı çekiyor, bunun yüzde 30’unu bel ağrısı çekenler oluşturuyor. Uzmanlara göre, bölgesel ağrılar arasında bel ağrılarının görülme oranı yüzde 75-80 civarındadır. Op. Dr. Bekir Gökben, bel ağrıları hakkında şu bilgileri erdi…

Toplumda yaygın bir bel ağrısı yakınması var, acaba bel ağrıları hangi sebeplerden ortaya çıkar?

Doğrudur, gerçekten hayatının herhangi bir döneminde bel ağrısı çekmemiş insana rastlamak çok zordur. Bel bölgesindeki ağrıların tabii ki büyük kısmı bu bölgedeki yapılara bağlı olsa da, ayırıcı tanı için mutlaka bilmemiz gereken noktalar vardır.

Bel ağrısı sebeplerini çok sadeleştirerek sınıflandıracak olursak:
1. Omurga ile ilintili nedenler,
2. Omurga dışı, diğer sistemlerden kaynaklanan bel ağrıları.

Omurga ile ilintili bel ağrıları, bu bölgede yer alan adaleler, bağlar v.b. yumuşak dokulardan kaynaklanan, myalji, paravertebral spazm gibi isimler alan ağrılardan başlamak üzere, kemik kanalın doğumsal anomalileri, kireçlenme, kanal darlığı, bel fıtıkları, eski travmalar, tümörler, enfeksiyonlar gibi nedenlerden oluşur.

Omuriliğin kendisine ait ağrı nedenleri arasında da, özellikle çocuklarda görülen yapısal anomalilerden kaynaklanan bel ağrıları, omurilik tümörleri, enfeksiyonları ve damarsal anomalileri sayabiliriz.

Detaylı muayene gerekir

İskelet sistemi dışında da bel ağrılarına yol açan hastalıklar vardır. Bunlar arasında, bazı sistemik kan hastalıkları, duodenum ülserleri, üriner sistem hastalıkları, bazı kadınlarda adet görme hali, mide ve bağırsak hastalıkları gibi çok çeşitli sebepler sayılabilir. Bu nedenle bel ağrısı şikayeti ile gelen bir hastada da, çok iyi bir sorgulama, ciddi ve detaylı bir sistemik muayene yapılması şarttır. Her beli ağrıyan hastanın bel fıtığı hastası olmadığını veya en azından bel fıtığı var ise bile, yanında bel ağrısı yapabilecek bir başka hastalığın da olabileceğini hatırdan çıkarmamak lazımdır.

Bel ağrısı denildiğinde de hep gündeme bel fıtığı geliyor, sanki moda bir hastalık gibi. Gerçekten bel fıtığı neden bu kadar sık görülüyor, bunun sebebi nedir?

Hakikaten dediğiniz doğrudur, ben de zaman zaman bunu kendi kendime soruyorum. Acaba bel fıtığı çok mu arttı, yoksa başka faktörler de var mı, bunu tartışmak lazım. Bel fıtığı hastalığı ülkemizde en çok spekülasyona maruz kalmış olan hastalıktır. Bu hastalığa hekim olmayan kişiler de dahil olmak üzere, hemen herkes bakmaktadır, tanı koymaktadır ve işin garip tarafı tedavi etmeye de çalışmaktadır. Alabalık saranlardan, iğne ile kirli kanı çekenlere kadar kalabalık bir tıp dışı grup yanında, kısmen veya gerçekten tıp dünyasına mensup kişilerin yaptığı, ağırlıklı olarak Uzakdoğu kökenli, orijinal isimli pek çok yöntemin, medyanın olanaklarından da faydalanarak reklamının yapıldığı ve pek çok insana uygulandığı bilinmektedir. Bu hastaların bir kısmının bel fıtığı ile hiç alakasının olmadığı, çok değerli zamanlarının bu garip yöntemlerle boşa gittiği ve tedavi olabilecekleri bir hastalığı sırf bu yüzden bir yaşam savaşına çevirdiklerini sık sık gördüğümüz gibi, gerçekten bel fıtığı olup da uygun tedavi edilmedikleri için, yapılan ameliyatla bile artık düzelemeyen hastaların sayısı da düşünülenden çok fazladır.

Ağır kaldırma ana sebep

Bel fıtığının görülme sıklığı, tüm omurgayı göz önüne alırsak, yüzde 90 oranında bel bölgesindedir. Bunun sebebi omurganın en hareketli bölgesinin burası olması yanında, tüm vücut ağırlığının bu bölgeden kuyruk sokumu kemiği ve kalça kemikleri yolu ile bacaklara geçmesidir. Bu bölgeyi etkileyen travmalar, ters ve ani, zorlayıcı hareketler, ağır kaldırmalar bel fıtığının ana sebepleridir. Tabii bu arada, bu bölgedeki destek sistemlerinin yapısal zayıflığının, bu kişilerde bel fıtığına bir yatkınlığın olmasına sebep olduğunu vurgulamak isterim.

Bel ağrısı çeken bir hastanın, bel fıtığı olduğunu nasıl bileceğiz?

Bel fıtığında bel ağrısı yanında, fıtıklaşan disk materyalinin sinir köklerine yaptığı bası sonucu kalçaya, bacağa vuran ağrılar da mevcuttur. Hastamızın yakınmalarını dinlerken, eğer hasta kalçasına, bacağına vuran ağrılardan da yakınıyor ise, bel fıtığı yönünde ilk şüphelerimiz ortaya çıkmaya başlar. Bazen de fıtıklaşmanın yerine bağlı olarak bel ağrısından önce ayak ve bacakta ağrılar ile ortaya çıkan bel fıtığı vakaları vardır ve sayıları da oldukça fazladır.

Ağrı karakteristik olarak oturmak, dolaşmak, öksürmek, hapşırmak ve gerilmekle artar. Ağrının değerlendirilmesi sonunda, yeterli bir nörolojik muayene yapılarak, bel fıtığına bağlı başka nöropatolojik bulgular da var mıdır diye bakılır. Eğer kuvvet kaybı, duyu kaybı, refleks kaybı, atrofi gibi bulgular tesbit edilirse, kaydedilip muayene sonlandırılır. Daha sonra ayırıcı tanı ve kesin tanı için, basit grafiler, gerekli laboratuar tetkikleri, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans, gerekiyorsa EMG, vb. tetkik yöntemlerine müracaat edilir. Daha eski yıllarda, omurilik içerisindeki özel bir aralığa kontrast madde verilerek yapılan tetkikleri artık hemen hiç yapmıyoruz.