Çiçek hastalığı

Çiçek hastalığı, variola virüsünden kaynaklanan ve ateşle birlikte sürekli gelişen deri döküntüsü ve kaşıntı şeklinde görülen bulaşıcı bir hastalıktır.

Çiçek hastalığı nedir?

Çiçek hastalığının kuluçka süresi, virüs alındıktan sonra ortalama olarak 12 gündür ancak bu süre 7-17 gün arasında değişiklik gösterebilir.

Çiçek hastalığı nadiren yetişkinlerde de görünse de genellikle çocuklarda daha sık ortaya çıkan bir hastalıktır.

Çiçek hastalığının Variola major ve Variola minor olmak üzere iki çeşidi vardır. Variola major tipi çiçek hastalığında ölüm oranı, Variola minör tipine göre daha yüksektir.

Çiçek hastalığına kimler yakalanır?

Son görülen çiçek hastalığı vakası 1977’de Somali’de görülmüştür ve Dünya Sağlık Örgütü 1979’dan beri hastalığın kökünün kuruduğunu kabul etmektedir.

Birleşik Devletlerde hastalık en son 1949’da görülmüştür. Bununla birlikte 11 Eylül 2001’den bu yana biyolojik terörizm göz önüne alındığında, hastalığın biyolojik terörizm saldırısı sırasında bulaştırıldığı düşünülmektedir.

Çiçek hastalığı nasıl bulaşır?

Çiçek hastalığına yakalanmış kişilerden temas yoluyla bulaşır. Hastalık genellikle yüz yüze direkt ve sürekli temas yoluyla insandan insana bulaşır. Çiçek hastalığı ayrıca virüslü vücut sıvılarına direkt temas ve hastanın kullandığı nevresim veya kıyafet gibi eşyalar yoluyla da bulaşır.

Hastalığın kişiden kişiye geçişi, hastalıklı kişiden çıkan virüs içeren tükürük parçacıkları ile olur. Çiçek hastalığı olan kişilerde bulaştırıcılık hastalığın ilk haftasında en yüksek düzeydedir: çünkü bu ilk hafta içerisinde tükürükte çok miktarda virüs bulunmaktadır. Ancak bulaşıcılık döküntüler tamamen dökülüp ortadan kalkana kadar da devam edebilir.

Çiçek hastalığının belirtileri nelerdir?

Çiçek hastalığı yüksek ateş, baş ve vücut ağrısı ve bazen de kusma ile başlar. Deri döküntüsü, kabarıklıkları ve içi irin dolu kabarcıkları takip eder ve bunlar üç hafta sonra çukurlu yaralar bırakarak dökülürler.

Hastalığın başlangıcında görülen şikâyetler ve bulgular yüksek ateş, halsizlik, baş ve sırt ağrısıdır. Hastalarda tipik olarak kırmızı döküntüler görülür: Döküntüler en çok yüz, kollar ve bacaklarda ortaya çıkar. Döküntüler düz (kabarık olmayan) ve kırmızı lekeler şeklinde başlar ve genelde tüm hepsi aynı zamanda başlar. İkinci haftada bu düz-kırmızı lekelerin içi püy (cerahat) ile dolmaya ve kabuk bağlamaya başlar. Üç dört haftanın sonunda da döküntüler kabuk bağlar, ayrılır ve düşmeye başlar. Hastaların çoğunda tamamen iyileşme görülmesine rağmen, % 30 kadar hastalık ölümle sonuçlanabilir.

Çiçek hastalığı bulaştıktan ne kadar sonra belirtiler görülür?

Virüse maruz kalındıktan sonra çiçek hastalığının belirtilerinin görülmesi 7 ila 17 gün arası sürer (ortalama kuluçka süresi 12-14 gündür). Bu süre zarfında hastalığa yakalanan kişi kendini iyi hisseder ve bulaşıcı değildir.

Çiçek hastalığı nasıl teşhis edilir?

Çiçek hastalığının teşhisi, hastanın klinik belirtilerine dayalı olarak yapılır. Hastalık kesin olarak virüsün kandan veya lezyonlardan ayrılması ile veya kandaki antikorların belirlenmesi ile teşhis edilir.

Hastalığın teşhisinin uygun test teknikleri ve laborantları korumak için önlemler eşliğinde uzman laboratuvarlarda yapılması gerekir.

Çiçek hastalığının tedavisi nedir?

Virüse maruz kalındıktan dört gün sonra ve döküntüler görülmeden önce yapılan aşı koruyucu bağışıklık kazandırır ve enfeksiyonu engelleyebilir ya da hastalığın kötüleşmesini azaltabilir.

Belirti yönetiminden başka hiçbir etkili tedavi henüz mevcut değildir. Çok sayıda bileşen kemoterapik ajan olarak araştırma altındadır.

Hasta istirahat ettirilir, başkaları ile görüşmesi yasaklanır. Doktorun tavsiyelerine uyulur. Bol su ve şerbet içirilir.

Çiçek hastalığını önlemek için neler yapılmaktadır?

Virüs nüksederse, hastalığa yakalanmış ve yakın temasta bulunulmuş kişilerin aşılanması ile önlenebilir.