Dünyada organ karaborsası

Yıllardır organ ticaretini araştıran Amerikalı gazeteci-yazar Scott Carney, The Red Market adlı kitabında organ karaborsasının iç yüzünü, piyasasını işledi. Wired Dergisi de bu bilgiler ışığında, insanı “değerli” parçalara böldü.

İnsanın en büyük hazinesi sağlığı. Böbrek yetmezliği çeken hasta için de, o hastayı yaşatma uğruna böbreği çalınan kişi için de bu böyle.

Maalesef tüm dünyada, organ bağışçılarının sayısı, hasta sayısından düşük. Bu durum organ mafyasını güçlendiriyor: Böbrek ve karaciğeri için kaçırılanlar, yoksulluktan kurtuluş için çareyi organlarını satmakta bulanlar.

İşte rakamlar:

Kan
Hindistan’da yarım litresi 25 dolar, ABD’de yarım litresi 337 dolar. Hindistan’da 2008’de bir fabrikada yüzlerce kişinin kan bağışı için esir tutulduğu ortaya çıkmıştı.

Saç
308 dolar Hindistan’da tapınaklara bağışlanan saçlar buradan Batı ülkelerine satılıyor. Bunların en ünlüsü saç satışından yılda 12 milyon dolar kazanıyor.

Kornea
ABD’de nakli 24 bin 400 dolar.

Kalp
Yasal; 997 bin 700 dolar, yasadışı; 119 bin dolar. Tıbbi olarak zor bir ameliyat gerektirdiği için karaborsası çok mümkün değil. Sadece Suudi Arabistan’da bir hastane yöneticisi ülkede yasadışı kalp nakli gerçekleştirildiğini kabul ediyor.

Karaciğer
Yasal; 557 bin 100 dolar, yasadışı; 157 bin dolar. Karaciğer piyasasının en önemli kaynağı idam edilmiş Çinli mahkumlar.

Böbrek
Hindistan’da 15 bin dolar, Çin’de 62 bin dolar, ABD’de 262 bin 900 dolar. Böbrek ticareti tüm dünyada çok yaygın. En son Arnavutluk Başbakanı Haşim Taçi’nin de adının karıştığı yasadışı böbrek nakli zincirinde, Eski Sovyetler Birliği ülkelerindeki insanlardan çok cüzi ücretlere alınan böbreklerin zenginlere satıldığı iddia edilmişti. Çin’de ise böbreğini satmak isteyenler gerekli testlerden geçirildikten sonra uygun bir müşteri beklemeye başlıyor. Hindistan, Pakistan ve Endonezya’da organ mafyaları var.

Yumurtalar (Tüpte döllenme)
ABD’de 12 bin 400 dolar. Dünyanın birçok yerinde yumurta satışı yasal. Fakat bu konuda dünyanın cazibe merkezi haline gelen Kıbrıs Rum Kesimi’nde bu işi yasadışı olarak yürüten klinikler de mevcut.

Taşıyıcı anne
Hindistan 20 bin ila 30 bin dolar, ABD’de 80 bin ila 150 bin dolar arasında.

Kemik
5 bin 465 dolar. Öldükten sonra da işe yarayan tek organ kemik. Bu nedenle ölülerin kemiklerini çalıp satan şirketler var. ABD’de yasadışı olarak bu işi yapan bir klinik 2004-2005 arasında 244 cesetten kemik çalmıştı.

Deri
1 santimetrekarelik deri 1.5 dolar. Yaşayan insanlar genellikle deri donörü olmayı kabul etmedikleri için bu durumda birçok organ naklinde olduğu gibi ölmeden önce organlarını bağışlayanlar ya da ölülerden çalınan deri kullanılıyor.

Türk Frankenstein

Yasadışı organ nakli yaptığı gerekçesiyle 183 ülkede kırmızı bültenle aranan “Doktor Frankenstein” lakaplı Yusuf Erçin Sönmez’in, 1997’de yoksul Türk vatandaşlarının böbreklerini yurtdışındaki hastalara sattığı ortaya çıktı.

Sönmez, 2004’te 1 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı, ancak cezası ertelendi. 2007’de ise “suçüstü” yakalandı.

Sönmez’in İstanbul’da açtığı Özel Sönmez Hastanesi’ni silahla basan 4 kişi, arkadaşlarının organlarının çalındığını iddia etti.

Hastanede yapılan aramada, organ nakli için ameliyat masasına yatırılmış 4 kişi bulundu.

Hastane mühürlendi, Sönmez ise 2 ay hapiste yattıktan sonra tahliye edildi.

Daha sonra Kosova’da ortaya çıkan Türk Frankestein’ın, burada da yasadışı organ nakli yaptığı belirlendi.