Düzenli beynin check-upını ihmal etmeyin
Beyin check-up’ı ile, beynin işlevini olumsuz etkileyebilecek risk faktörlerini önceden tespit edip erken önlem almak mümkün. Beyin hastalıklarında erken teşhis hayati önem taşıyor. Bunun için aksatmadan beyninizi kontrol ettirin.
Yaşam süresinin uzaması, toplumun giderek yaşlanmasıyla beraber Parkinson, Alzheimer ve beyin-damar hastalıkları gibi, yaşlılıkla görülme sıklıkları artan hastalıklar da yaygınlaşmaya başladı. Halk arasında ‘bunama’ olarak bilinen Alzheimer’in görülme sıklığı, örneğin 65 yaşın üzerinde yüzde 5-10 civarı, Parkinson hastalığının görülme sıklığı ise yaklaşık olarak yüzde 1-2.
Hasta artışı bilinci de artırdı
Bunların dışında, beyin hücre kaybıyla seyreden diğer beyin hastalıklarına da günümüzde daha sık rastlamak mümkün. Ayrıca sigara, hipertansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, şişmanlık gibi faktörler de beyin hastalıkları açısından en önemli risk faktörleri arasında yer alıyor. Beyindeki dejeneratif hastalıkların görülme sıklığındaki artış, toplumda bu hastalıklarla ilgili bilinç artışını da beraberinde getirdi. Özellikle yakın çevresinde dejeneratif beyin hastalığına yakalanmış biri olanlar, kendi beyinlerinde bir sorun olup olmadığını, merak ediyor. Genel kontrol amacıyla uzman doktorlara giden insan sayısındaki ciddi artış üzerine de “beyin check-up”ı programı başlatıldı.
Risk faktörlerinin tespiti önemli
İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Emre’nin verdiği bilgileri göre; beyin check-up’ında amaç, beyni olumsuz etkileyebilecek risk faktörlerini ve hastalıkları henüz bir belirti vermeden, saptamaya çalışmaktır. Beyni etkileyen hastalıklarda, kendisi ve risk faktörü erken dönemde tespit edildiği zaman, en fazla sonuç alınan beyin damar hastalıkları. Bunların arasında inmeler, beyin damarlarının tıkanması sonucunda oluşan bunamalar, beyin damarlarının tıkanması sonucunda meydana gelen hafif zihinsel bozukluklar yer alıyor. Çünkü damar risk faktörlerini tespit ettiğiniz zaman, hastalığı kontrol altına alma olasılığınız yüksek. Örneğin bir tansiyonu, kolesterolü, şekeri kontrol altına alma olasılığınız yüksek. Beynin büyük ve küçük tüm damarlarının hastalanması sonucu ortaya çıkan felç, bunama, zihinsel bozukluk gibi hastalıklarda şans daha yüksek oluyor.
Check-up’ı kimler yaptırmalı?
Genç bir insanın yaptırmasının anlamı ve gereği yok. Ancak orta yaş ve üzeri insanlar için söz konusu olabilir. Özellikle de damarsal risk faktörleri olduğu bilinenler yaptırmalı.
Aşırı kilolu insanlar, ailesinde benzer hastalıklar olan insanlar, sigara içenler, kalp-damar hastalıkları geçirmiş olanlar. Bir ya da birkaç risk faktörü olanlar, risk faktörü olma olasılığı yüksek olan insanlar ve de ailesel riski olanlar.
Beyin check-up’ını yılda bir kez yaptırmak yeterli. Ancak, risk faktörlerine göre bu sıklık değişebiliyor.
Örneğin kişide ilk taramada beyni besleyen büyük damarlarda yüzde 40-50 daralma olduğu tespit edilirse, 6 ay sonra tekrar ultrasonla bakmak gerekebiliyor.
Check-up ile neler yapılıyor?
– Check-up’lar kişinin risk faktörlerine göre belirlenebiliyor. Beynin zihinsel işlevleri, eğitim ve yaşa göre standardize edilmiş testlerle ölçülüyor.
– Uzmanlar bunlara, “nöropsikolojik testler” diyor. Bunlarla beynin zihinsel işlevlerinin olması gereken seviyede olup olmadığı saptanabiliyor. Ayrıca ultrasonla, beyni etkileyen büyük damarların durumu belirleniyor.
– Beyni besleyen 4 büyük damar da bu şekilde inceleniyor. Check-up’ta beynin basit bir görüntülemesi var. Bu görüntülemede beynin hücre kaybetmeye başlayıp başlamadığı, beynin dokularında klinik bulgu vermemiş bir hasarın olup olmadığı inceleniyor.
– Bir de tansiyon, kolesterol, şeker, folik asit eksikliği gibi beyni etkileme riski yüksek olan parametreler gözden geçiriliyor.
– Son olarak bütün bunlar bir nörolog tarafından değerlendirilerek, basit bir nörolojik muayene yapılıyor. Özetle, beyin checkup’ında, beynin zihinsel fonksiyonları, hareket işlevleri, görüntü ile beynin kendisini ve damarları gözden geçiriliyor. Hastada gelişmekte olan bir beyin hasarı olup olmadığını inceleniyor. yapılıyor?
