Erkekler kadınlardan daha saplantılı

Uzmanlar, irade dışı gelen, bireyi tedirgin eden, benliğe yabancı, bilinçli çaba ile kovulamayan, tekrarlayıcı düşüncelerin saplantı, ‘Obsesif kompulsif bozukluk’ olarak nitelendiğini belirterek, rahatsızlığın erkeklerde daha fazla görüldüğünü dile getirdi. Saplantılarınız rahatsızlık boyutunda olabilir.

Saplantıların akla gelmemesi için kişi elinden geleni yapar ancak yine de bunlardan kurtulamaz. Bu tür saplantılar kişinin kendisine de aşırı derecede anlamsız, hatta saçma sapan gelir. Kişi bu tür dürtü, düşünce veya düşlemlerine önem vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır. Ancak bu düşünceleri kafasından uzaklaştırmaya çalıştıkça bunlar aksine kişinin zihnine daha çok gelirler. Bu tür dürtü ve düşünceler başka bir düşünce ya da davranışla etkisizleştirilmeye çalışılır.

Zaman kaybı
Uzmanlar, ısrarlı, yineleyici, görünüşte bir amaca yönelikmiş izlenimini veren, el yıkama, kontrol etme gibi kalıplaşmış her türlü davranışın ya da sayı sayma gibi bazı sözcükleri sessiz bir şekilde söyleyip durma zihinsel eylemler zorlantı olarak tanımlandığını belirterek, zorlantı (kompulsiyon) saplantıların (obsesyon) yarattığı sıkıntıdan kurtulmaya veya korku yaratan olaydan ya da durumdan korunmaya yönelik olduğunu kaydediyor. Başlangıçta kişinin yapmaya doğru itildiği zorlantıyı yerine getirmemek için bir direnç gösterdiğini ifade eden uzmanlar, saplantıların kişinin zaman kaybetmesine neden olabildiğini söyledi.

Saplantılar içinde en sık karşılaşılanın bulaşma, kuşku saplantıları olduğunu vurgulayan uzmanlar, hastaların büyük bir çoğunluğunda herhangi bir kişi ile tokalaşma, kapı kolu ve benzeri birçok eşya ile temastan sonra herhangi bir hastalık ya da kirlilik bulaşabileceğine ilişkin kaygıların görüldüğünü, korkulan nesnelerin kaçınılması güç olan mikrop, toz gibi faktörler olduğunu işaret etti. Bu tür kişilerin, aşırı temizlikten dolayı sağlık problemleri, asosyal olma, konuşmaların son derece ayrıntılı olması gibi özellikler taşıdığını belirten uzmanlar, bozukluğun erkek çocuklarında çok daha fazla görüldüğünü kaydetti. Ortalama başlangıç yaşının 20’li yaşlar olduğunu dile getiren uzmanlar, yaşam boyu yaygınlığın % 2-3 dolayında olduğunu, çoğu zaman sinsi başlayıp kronik alevlenip yatışan bir gidişi olduğunu, bu alevlenmelerin çoğunlukla stresle ilişkili olduğunu ifade etti.

Belirti grupları
Uzmanlar hastalığın 4 ana belirti grubu olduğunu belirterek, şöyle sıraladı;

Bulaşma (Kontaminasyon)
En yaygın görülenidir. Kişi sürekli olarak idrar, dışkı, toz ya da mikrop bulaşacağını düşünür. Bu bulaşmanın kişiden kişiye, nesneden nesneye geçtiğine inanır. Bu durumun yarattığı sıkıntıyı azaltmak için temizleme eylemlerine girişir, ya da onlardan kaçınmaya çalışır.

Kuşku
Kişi bazı işleri yapmadığına, unuttuğuna, ihmal ettiğine inanır. Kapıyı kapattığından, ocağı kapattığından bir türlü emin olamaz bu nedenle kontrol etme kompulsiyonları başlar. Defalarca ocağı, musluğu, kapıyı kontrol etmeye çalışır.

Cinsel ya da saldırgan eylem düşünceleri
Çocuğuna zarar vereceği, öldüreceği, cinsel tacizde bulunacağı gibi düşünceler…

Simetri ve kuralcılık
Bazı durumların belli bir düzen içinde olmasını isteme şeklindedir. Masanın üzerindeki eşyaların belli bir düzene göre yerleştirilmesi, bu düzendeki en küçük bir değişikliği fark etme ve tekrar eski haline getirme. Tedavide ilk adım bu düşünceleri hastalığın bir ürünü olarak kabul etmektir. Bu hastanın kötü ya da günah saydığı obsesyonlar sebebiyle duyduğu kaygıyı azaltır. Hasta bu durumu grip hastalığında olan bir ateş olarak algılamalıdır. Çünkü saplantı zorlantı bozukluğunun tek belirtisi obsesyon değildir. Zorlantılar, ikirciklilik, kararsızlık, her şeyi tanımlama isteği, kendini sürekli kontrol etme gibi başka belirtileri vardır. Tedavi tüm bu belirtilerin kaldırılmasını içerir. Çünkü her bir belirti bir diğerini besler.