Gebelik dönemi kâbusu gebelik reflüsü

Gebelik döneminde midedeki asidin yemek borusuna kaçması sonucu ortaya çıkan ve midede veya göğüs kemiği arkasında yanma ve ağrı hissi ile tarif edilen rahatsızlık gebelik reflüsü ile açıklanabilir.

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Serhat Bor, gebelik reflüsü ile ilgili bilgiler verdi.

İlginç olan ‘çocuk saçlanması’ deyiminin yurtdışı bilimsel yayınlarına kadar girmiş olmasıdır. İngiltere’de yapılan bir gebelik reflüsü çalışmasında hastaların %9’u yakınmalarının nasıl açıklanabileceği sorusuna benzer yanıtlar vermişlerdir.

Gebelik reflüsü nedir?

Reflü hastalığını asit başta olmak üzere mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu göğüs kemiği arkasında yukarı yükselen yanma ve/veya ağza acı-ekşi su, yemeklerin gelmesi olarak tanımlanır. Gebelik dışında reflü sorunu olmayanlarda ise sadece bu dönemde ortaya çıkan sorunlar “gebelik reflüsü” olarak kabul edilir.

Gebelik dışı reflüde sık görülen ses sorunları, farenjit, öksürük gibi yandaş bulgulara gebelerde fazla rastlanmaz. Yakınmalar genellikle doğum ile birlikte hemen kaybolur. Ama gebelik reflüsü bulunanların yaşamlarının ileri yıllarında reflü hastası olma eğiliminde bir artma olabilir.

Gebelik reflüsünün görülme sıklığı

Yabancı yayınlarda %30-80 arasında bildirilir. İzmir’de yapılan bir çalışmada anne adaylarının yarısı yukarıda sıralanan yakınmaları haftada bir veya daha fazla yaşadığını belirtmiştir. Bu da bu sorunun ne kadar çok sık rastlandığının bir göstergesidir.

Gebelik reflüsünün nedenleri

Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması için mideyi yemek borusundan ayıran kapağın iyi çalışmaması gerekir. Annenin büyüyen karnının artırdığı karın içi basıncının etkisiyle mide içeriği mekanik olarak yukarı itilirken, gebelikte artan hormonlar yüzünden yemek borusu alt ucundaki kapak da açık kalmaya başlar.

Tanı için can yakıcı veya bebek için risk oluşturacak işlemler gerekir mi?

Hayır. Reflü tanısı sadece yakınmalarla koyulur. Endoskopi gerekmez. Sadece hekimin belirleyeceği çok özel durumlarda endoskopi önerilir ki; bu işlemin bebeğe zararı olmaz.

Gebelik reflüsünün tedavisi

Pratik hekimlikte gebelik gidişinde hiç ilaç kullanılmaması eğilimi ağır basar. Anne adayları da bunu (bazen gereğinden de fazla abartarak) kabullenir. Fakat gebelik reflüsü kader ve katlanılması gereken bir hastalık değildir; bugün özellikle hamileliğin 3. ayı bittikten sonra bebeğe zararsız ve reflüye etkili tedaviler vardır. Bu etkili tedavilerin kullanılması anne adaylarının yaşam kalitesini arttırır.

İlaçlar bebeğe zararlı mıdır?

Tüm ilaçların doktora danışılması gerektiğini hep söyleriz (ve bu çoğu kere hastalar tarafından göz ardı edilir!) fakat hamilelik sırasında kullanılacak ilaçların mutlaka hekim tarafından verilmesi gerekir. Reflü tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar hamilelikte kullanılmaz. Kullanılması güvenli ilaçların da yakınma şiddetine göre belli bir sırayla verilmesi önerilir.

Yaşam tarzı değişiklikleri ilaç kadar önemli

Reflü yakınması bulunan hamilelerin aşağıda sıralanan yaşam tarzı değişikliklerini uygulamaları önerilir. Bazıları sadece bu tedbirlerle düzelirken bir kısmında ilaç gerekir.

– Yatak başının yükseltilmesi

– Aşırı kilo almama

– Yemekten sonra 2-3 saat yatmama

– Alkol ve sigarayı asla kullanmama

– Özellikle geceleri çikolata, aşırı yağlı, baharatlı, kafeinli gıdalardan kaçınma

– Karnını sıkıca saran giysilerden sakınma

– Aşırı sıcak besinlerden ve özellikle kahveden kaçınma

Yemek miktarı da alınan gıdalar kadar önemli olduğundan bir kerede aşırı yemek yerine az ve sık öğünler tercih edilmelidir. Katı bir diyet yerine reflü yakınmalarını ortaya çıkaran gıdalardan uzak durulması önerilir.