İstenmeyen gebeliklerden korunma yolları
Herhangi bir yöntem kullanmadan cinsel ilişkide bulunan kadınların yüzde 80’i bir yıl içinde gebe kalabiliyor. Bu nedenle uzmanlar, eğer bir süre bebek istenmiyorsa gebelikten korunmak için mutlaka etkili bir yöntemin seçilmesini tavsiye ediyor.
Modern yöntemler olarak adlandırılan yöntemler, doğru kullanıldığında gebelikten korunmada oldukça etkilidir. Bu yöntemleri şöyle sıralamak mümkün:
– Gebelikten koruyucu iğneler
– Gebeliği önleyici haplar
– Kondom (kılıf, prezervatif)
– Spermisitler (fitil)
– Rahim içi araçlar
– Deri altı kapsülleri
– Tüp ligasyonu (kadınlarda tüplerin bağlanması)
1 aylık ve 3 aylık iğneler
Uzmanların verdiği bilgilere göre; bu iğneler; 3 aylık koruyucu iğne, aylık koruyucu iğne olarak 2 şekilde uygulanır. Koruyucu iğneler, gebeliği önleyici sentetik hormon içeren ve kadınlara uygulanan yöntemlerdir. 3 aylık koruyucu iğnelerde sadece progestin, aylık iğnelerde ise östrojen ve progestin birlikte bulunur.
1 aylık iğnelerin içeriği, gebeliği önleyici haplara benzer. Bunlar kadın vücudunda bulunan hormonların benzerleridir. Yalnızca ritmik doğal dalgalanmalar yerine hep aynı düzeyde hormon sağlayarak, gebelik için elverişli ortamın oluşmasını önlerler. Temel etkileri, kadında yumurtlamayı (ovülasyon) baskılamaktır.
Rahim ağzında doğal olarak bulunan salgıyı, spermlerin geçişini güçleştirecek şekilde kalınlaştırıcı etkileri de bulunmaktadır. Diğer bir etkisi; rahmin iç duvarında döllenmiş yumurtanın içine yerleşerek gelişebileceği dokuyu inceltip yumurtanın yerleşmesine elverişsiz hale getirmektir.
Koruyucu iğneler etkili bir koruma sağlar mı?
Koruyucu iğneler, düzenli olarak uygulandığında çok etkili yöntemlerdir. 3 aylık iğneler 3 ayda, aylık iğneler ayda bir olarak koldan ya da kalçadan kas içine enjekte edilir. İğnelerin başlar başlamaz etkili olabilmesi için tercihan adetin ilk günü en geç ilk 7 gün içinde uygulanması gerekir.
Koruyucu iğneler herkes için uygun mu?
Her yaştaki kadınlar, hiç doğum yapmamış olsalar da koruyucu iğneleri güvenle kullanabilirler. Nedeni aydınlatılmamış vajinal kanama, geçmişinde ya da halen meme kanseri, yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı, karaciğer bozukluğu, kalp damar hastalıkları açısından riskler taşıma ve doğumdan sonraki ilk 6 haftalık süre, 3 aylık koruyucu iğnelerin kullanılmamasını gerektiren durumlardır.
Aylık koruyucu iğneler 35 yaştan büyük olup, günde 15 sigaradan fazla içenler, geçmişinde ya da halen meme kanseri olanlar, yüksek tansiyonlular, damar tıkanıklığı olanlar, karaciğer bozukluğu olanlar, kalp damar hastalıkları açısından çoğul risk taşıyanlar, migren tipi baş ağrısı olanlar tarafından ve emzirmeyen kadınlarda doğum sonrası ilk 6 hafta, emziren kadınlar tarafından ise ilk 6 ay içinde kullanılmamalıdır.
Unutmayın!
Koruyucu iğneler, cinselle yolla bulaşan enfeksiyonlardan korumaz. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmanın en etkin yolu, cinsel etki sırasında erkek ya da kadının prezervatif (kılıf, kondom) kullanmasıdır.
Koruyucu iğneler, eczaneler, sağlık ocakları, devlet hastaneleri ve SSK hastanelerine bağlı Aile Planlaması Klinikleri ile Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri’nden elde edilebilir. Koruyucu iğneler bir hekim ya da ebe/hemşire tarafından uygulanabilir. Ancak koşulların değerlendirilmesi için kullanıma ilk kez başlamadan önce bir hekim ya da bu konuda eğitimli sağlık personeli ile görüşülmesinde yarar vardır.
Koruyucu iğnelerin etkileri nasıldır?
İğnelerin, gebeliği önleyici etkilerinin yanı sıra kanama miktarını azalttığından, bu nedenle oluşan kansızlığı önleyici etkileri vardır. Ayrıca,, yumurtalık kanseri riskini azaltır. 3 aylık iğneler kullanılırken vücutta bazı etkileri olabilir. Bunların içinde en sık rastlanılanı kanama düzensizlikleridir.
Uzun süreli lekelenme şeklinde ya da doğrudan kanama olabileceği gibi, bazı kadınlarda adet kanamasının kesilmesi de görülebilir. Bu düzensizlikler geri dönüşlüdür ve sağlık üzerinde olumsuz etkileri yoktur. Bazı kadınlarda yarım ile iki kola kadar bir ağırlık artışı gözlenebilir.
Baş ağrısı, sivilcelenme, göğüslerde hassasiyet ve sinirlilik gibi yan etkiler de oluşabilir. 3 aylık iğneler bırakıldığında tekrar gebe kalmak ortalama 9 ay gecikebilir. Aylık iğne kullananlarda da ilk 3 ayda baş ağrısı, kilo alma, sinirlilik, yüksek tansiyon, göğüslerde dolgunluk, mide bulantısı, halsizlik ve ara kanaması gibi etkiler görülebilir.
